вилоят ҳокими
қабулига
ёзилиш

БАТАФСИЛ

Шаҳар ва туман
ҳокимларига
мурожаат

БАТАФСИЛ

Интерактив
давлат
хизматлари

БАТАФСИЛ

Касбингизни тўғри танлаяпсизми?

13.06.2017 13:24:47

Касб — маълум даражада тайёргарлик талаб этадиган, давлатнинг қонун ҳужжатларида тақиқланмаган, бажарувчига иқтисодий фойда келтириш имконияти мавжуд бўлган алоҳида фаолият туридир. Касб ўз навбатида тайёргарликни, ихтиёрийлик, фойдалилик, алоҳидаликни талаб этади. Шу ўринда яна бир мураккаб жараён мавжуд бўлиб, бу касб танловидир.

Инсон психологияси шундай мураккаб жараёнки, баъзи вазиятлар юзага келганда нима қилиши кераклиги, нима истаётганлигини шахснинг ўзи ҳам англаб ололмайди. Бола дунёга келган ондан бошлаб, унинг қизиқишлари, дунёқараши кенгайиб, ўз орзу-истакларини амалга оширишга бўлган иштиёқи ошиб бораверади. Инсон ҳаётида энг катта ўрин тутадиган касбини танлашда адашмаслиги лозим. Бунда эса, аввало, "Мен нимага қизиқаман?", "Менинг қандай қобилиятим бор?", "Жамиятга фойда келтира оламанми?" деган долзарб саволларга жавоб топиши керак бўлади.

Ёш даврлари психологиясида таъкидланганидек, бола кичик боғча ёшидан бошлаб, ота-онаси ва ён-атрофдагиларнинг касбий фаолиятларини кўриб, уларга ўхшашни истаб қолади. Болаларнинг баъзан "Мен албатта, шифокор бўламан", "Катта бўлсам, ўқитувчи бўламан..." дея жўш уриб гапиришларини эшитиб қоламиз. Лекин бу истаклар муқим сақланиб қолмайди. Инсон улғайган сайин замон талабига мос келадиган ва имкониятидан келиб чиққан ҳолда касбий фаолиятни танлайди.

Касб борасида танловни амалга оширмоқчи бўлган шахс нечта касбни билиши асосида ўз қарорини танлайди. Агар у 10 та касб ҳақида тушунчага эга бўлса, айнан шу 10 та орасидан ўзига маъқулини лозим топади. Агар 1000 та касбнинг таърифи ҳақида маълумотга эга бўлса, инсон ўзининг қизиқиши ва қобилиятига жавоб берадиган касбни танлаш имконияти бир неча баробар ошади.

Маълумки, касб танлашда инсоннинг барча ақлий фаолияти сингари руҳий жиҳатдан тайёргарлик кўриши ҳам ўта муҳим ҳисобланади. Касб танлаш билим асосида амалга оширилади, билим эса инсоннинг руҳияти билан боғлиқ масаладир. Руҳ ишонч ва олий мақсад билан озиқланади. Табиийки, озиқланмаган руҳдан бирор ақлий юмушни бажаришини кутиш нимжон одамдан оғир юкни кўтаришни талаб қилиш билан баробардир. Ушбу масалага жиддий ёндашув касбни тўғри танлашни таъминлайди.

Кумушбиби САЙДУЛЛАЕВА,

Навоий олимпия захиралари коллежи психологи.

Манбаа: dustlikbayrogi.uz